7 temmuz 2015 tarihinde yayımlanan, Canavar kamyonların ve değişik türdeki arabalarla futbol maçı yapabildiğiniz oyun. Her bir arabanın oyuncu olarak yer aldığı takımınızla gol atmaya çalışırken, sizi engelleyecek çılgın arabalara da dikkat etmeniz gerekiyor.
1993 senesinde id software tarafından ms-dos için geliştirilen oyun. fps (first-person-shooter) oyun türünün ilk örneğidir. Doom'u 4mb ram'li 486 işlemci de çalıştırmanın verdiği hazzı 1990'da çocuk olanlar çok iyi bilirler. Cehennemden gelen şeytani graip yaratıkları öldürdüğünüz oyunda ayrıca iddq (ölümsüzlük), idkfa (bütün silahlara sahip ol) gibi hilelerde mevcuttu.
Doğaüstü güçlerin bulunduğu bir evde uyanan ana karakterimiz, olayların nedenini keşfetmeye çalışıyor. 5 günlük bir süre içinde evin gizemini çözmesi ve sis perdesini aralaması isteniyor.
Bir çocuk, treni spreyle boyarken görevli ve köpeği tarafından farkediliyor ve kovalamaca başlıyor. Koşabildiğimiz kadar koşuyoruz. Evet, Subway Surfers tamamen bundan ibaret, ancak oldukça eğlenceli ve bağımlılık yapıyor.
Oyuna başlarken “1x” olarak başlıyoruz. Bu bize saniyede 1 puan kazandırıyor ki, oldukça düşük bir rakam. Oyun içerisinde bize belli görevler veriliyor, 3 görevi tamamladığımızda ise “2x” oluyoruz ve saniyede 2 puan kazanmaya başlıyoruz. Bu şekilde “30x” e kadar çıkarabiliyoruz. X sayımız arttıkça, görevler daha da zor ya da uzun hale geliyor. 4 tane “daily mission” yap gibi görevler bize 4 gün kaybettirebiliyor, eğer sabırsızsanız store’dan altınlarınız ile görevi direkt olarak geçebiliyorsunuz. ‘Ben saniyede 30’dan daha fazla puan nasıl kazanırım ?’ diyorsanız da, store’dan score booster alıp bunu 35’e çıkarabilirsiniz. Bundan daha fazlası ise, istisnalar dışında malesef mümkün değil.
Yapımcılar, oyuna her gün girmemiz için ‘daily mission’ adında bize günlük bir görev veriyorlar. Bu görevde, bir kelimenin harflerini, oyunun başında toplamaya başlıyoruz. Bütün kelimeleri topladığımızda ise bize belli ödüller veriliyor. İlk günün ödülü 500 altın, ikinci günün ödülü 750 altın, üçüncü günün ödülü 1050 altın, dördüncü günün ödülü 1500 altın ve beşinci günün ödülü ise ‘super mystery box’. Oyuna ara vermeden her gün girerseniz, sürekli olarak super mystery box kazanma şansınız var.
Oyun içerisindeki altınların 2 avantajı var. 1.’si, topladığınız altın kadar puan kazanıyorsunuz ve bu puanlar öldüğünüzde mevcut puanınıza ekleniyor. 2.’si ise topladığınız altınlarla store’dan alışveriş yapabiliyorsunuz. Altın ile alabilicekleriniz ise şunlar:
hoverboard : Oyun esnasında ekrana iki kere üst üste tıkladığınız zaman, karakterinizin altında çıkan kaykay. Eğer karakterinizin altında kaykay var ise, herhangi bir yere çarpsanız dahi ölmüyorsunuz ve koşmaya devam ediyorsunuz.
mystery box : İçinden çeşitli ödüller kazanabiliceğiniz bir sihirli kutu. 500 altın karşılığında alabiliyorsunuz.
score booster : Yazının başında belirttiğim gibi, saniyede 5 puan daha fazla kazanmanızı sağlıyor. 3000 altın karşılığında satın alabiliyorsunuz.
mega headstart : Oyuna başladığınızda bir süre uçarak bütün engelleri pas geçiyorsunuz ve oyuna belli bir puan ile başlıyorsunuz. 2000 altın karşılığında satın alabiliyorsunuz.
Skip Mission 1 2 3: Verilen görevleri yapmak istemezseniz, satın alarak direkt olarak görevleri pas geçebiliyorsunuz. Oyun içerisinde koşarken, karşınıza çeşitli itemler çıkıyor. Bunlarla bir süreliğine değişik özellikler kazanabiliyorsunuz. Store’da altınlarınızla bunları upgrade edip süreyi uzatabilirsiniz.
jetpack : Havalanıp bir süre engellerden uzak bir şekilde sadece altın topluyorsunuz. Oyunda size en çok puanı kazandıran item kendisidir.
super sneakers : Bot şeklinde bir görünüşe sahiptir ve aldığınız zaman oldukça yukarılara zıplayabiliyorsunuz.
coin magnet : Etrafınızda bulunan altınları, üstüne gitmeseniz dahi kendinize otomatik olarak çekebiliyorsunuz. Sağınızda solunuzda ne kadar altın varsa hepsini toplamaya yarıyor.
2x Multiplier: Oyunda saniye başı kazandığınız puanı 2’ye katlıyor. Bütün görevleri tamamlayıp birde üstüne score booster yaparsanız, 2x multiplier ile birlikte saniyede 70 puan kazanabilirsiniz.
Oyunda bunlara ek olarak birde anahtar mevcut, bu anahtar sayesinde ölseniz dahi kaldığınız yerden devam edebiliyorsunuz. Her öldüğünüzde eşit miktarda anahtar gitmiyor, ilk öldüğünüzde 1 anahtar karşılığında yolunuza devam ediyorsanız; ikincisinde 2 anahtar istiyor. 4, 8, 16 diye sürekli olarak ikiye katlanıyor. Eğer internet bağlantınız var ise, her gün reklam videosu izleyerek 2 anahtar kazanabilirsiniz; ya da oyun içerisinde bu anahtarı elde edebilirsiniz.
Oyunun giriş ekranında bulunan “me” bölümünden ise altın karşılığında karakter ve kaykay satın alabiliyorsunuz. Bazı kaykayların size kazandırdığı ekstra özellikler olsa da, karakterlerin ekstra olarak size kazandırdığı bir fayda yok. Sadece etrafınıza hava atmak için satın alabilirsiniz :). Oyundaki en pahalı karakter, “Prince K” isminde bir arap, ücreti ise 980.000 altın.
Kaykaylara gelecek olursak, oyuna başladığınızda size sıfır özellikte bir default bir kaykay veriliyor. Altınlarınızı biriktirir ve özelliği olan bir kaykay alırsanız, sizin oldukça işinize yarayacaktır. Oyunda en çok yararı olan ve almanızı tavsiye ettiğim kaykaylar ise:
bouncer : 280.000 altın karşılığında bu kaykayın sahibi olabiliyorsunuz. Bu kaykay size Super Sneakers ile geliyor ve oldukça yukarılara zıplamanızı sağlıyor.
hot rod : 280.000 altın karşılığında bu kaykayın sahibi olabiliyorsunuz. Özelliği ise, hızınızı ciddi biçimde artırıyor. Ne kadar hız, o kadar puan demek.
lowrider : 320.000 altın karşılığında bu kaykayın sahibi olabiliyorsunuz. Hem sizi biraz yavaşlatıyor hem de en önemlisi eğilmeniz gereken engellerde, eğilmek zorunda kalmıyorsunuz. Zira, karakteriniz kaykaya yatarak biniyor.
daredevil : 85.000 altın karşılığında bu kaykayın sahibi olabiliyorsunuz. Hot rod’da olduğu gibi, hızınızın artmasını sağlıyor.
Özelliği olmayan, ancak altın ile satın alınan diğer kaykaylara ise; anahtar karşılığında bazı özellikler ekleyebiliyorsunuz. Oyunda bana en çok uyan lowrider isimli kaykaydı ve ben yemeyip içmeyip biriktirdim ve bu kaykayı aldım. Bu kaykay ile 11 milyon puan yaptığımı söyleyerek, havamı da atiyim.
Oyunda her ay farklı bir şehirde yarışıyorsunuz. ‘Ben bu şehri istemiyorum, bir önceki şehir daha güzeldi onda oynayacağım’ deme gibi bir şansınız yok; eski şehre geri dönme şansınız malesef yok. Şu ana kadar İstanbul oyuna hiç gelmedi. Zaten Gebze – Haydarpaşa banliyo treninin bile hâlâ açılmadığı yeri neden eklesinler ki . Oyuna facebook ile giriş yaparsanız, facebookta bulunan arkadaşlarınızla puanlarınızı yarıştırabiliyorsunuz. Yine oyun içinde ‘Top Run’ bölümünde, oyunu oynayan herkes ile puan yarışı yapabilirsiniz.
Oyunun en güzel özelliklerinden biri ise, internet olmadan oynanabilmesi. Yalnız, internet olmadan oynadığınızda ‘daily mission’ yapamıyor ve kazandığınız puanı top run’a sokamıyorsunuz. Yine de, metro gibi internet çekmeyen yerlerde zaman geçirmek için birebir.
Oyuna başlarken “1x” olarak başlıyoruz. Bu bize saniyede 1 puan kazandırıyor ki, oldukça düşük bir rakam. Oyun içerisinde bize belli görevler veriliyor, 3 görevi tamamladığımızda ise “2x” oluyoruz ve saniyede 2 puan kazanmaya başlıyoruz. Bu şekilde “30x” e kadar çıkarabiliyoruz. X sayımız arttıkça, görevler daha da zor ya da uzun hale geliyor. 4 tane “daily mission” yap gibi görevler bize 4 gün kaybettirebiliyor, eğer sabırsızsanız store’dan altınlarınız ile görevi direkt olarak geçebiliyorsunuz. ‘Ben saniyede 30’dan daha fazla puan nasıl kazanırım ?’ diyorsanız da, store’dan score booster alıp bunu 35’e çıkarabilirsiniz. Bundan daha fazlası ise, istisnalar dışında malesef mümkün değil.
Yapımcılar, oyuna her gün girmemiz için ‘daily mission’ adında bize günlük bir görev veriyorlar. Bu görevde, bir kelimenin harflerini, oyunun başında toplamaya başlıyoruz. Bütün kelimeleri topladığımızda ise bize belli ödüller veriliyor. İlk günün ödülü 500 altın, ikinci günün ödülü 750 altın, üçüncü günün ödülü 1050 altın, dördüncü günün ödülü 1500 altın ve beşinci günün ödülü ise ‘super mystery box’. Oyuna ara vermeden her gün girerseniz, sürekli olarak super mystery box kazanma şansınız var.
Oyun içerisindeki altınların 2 avantajı var. 1.’si, topladığınız altın kadar puan kazanıyorsunuz ve bu puanlar öldüğünüzde mevcut puanınıza ekleniyor. 2.’si ise topladığınız altınlarla store’dan alışveriş yapabiliyorsunuz. Altın ile alabilicekleriniz ise şunlar:
hoverboard : Oyun esnasında ekrana iki kere üst üste tıkladığınız zaman, karakterinizin altında çıkan kaykay. Eğer karakterinizin altında kaykay var ise, herhangi bir yere çarpsanız dahi ölmüyorsunuz ve koşmaya devam ediyorsunuz.
mystery box : İçinden çeşitli ödüller kazanabiliceğiniz bir sihirli kutu. 500 altın karşılığında alabiliyorsunuz.
score booster : Yazının başında belirttiğim gibi, saniyede 5 puan daha fazla kazanmanızı sağlıyor. 3000 altın karşılığında satın alabiliyorsunuz.
mega headstart : Oyuna başladığınızda bir süre uçarak bütün engelleri pas geçiyorsunuz ve oyuna belli bir puan ile başlıyorsunuz. 2000 altın karşılığında satın alabiliyorsunuz.
Skip Mission 1 2 3: Verilen görevleri yapmak istemezseniz, satın alarak direkt olarak görevleri pas geçebiliyorsunuz. Oyun içerisinde koşarken, karşınıza çeşitli itemler çıkıyor. Bunlarla bir süreliğine değişik özellikler kazanabiliyorsunuz. Store’da altınlarınızla bunları upgrade edip süreyi uzatabilirsiniz.
jetpack : Havalanıp bir süre engellerden uzak bir şekilde sadece altın topluyorsunuz. Oyunda size en çok puanı kazandıran item kendisidir.
super sneakers : Bot şeklinde bir görünüşe sahiptir ve aldığınız zaman oldukça yukarılara zıplayabiliyorsunuz.
coin magnet : Etrafınızda bulunan altınları, üstüne gitmeseniz dahi kendinize otomatik olarak çekebiliyorsunuz. Sağınızda solunuzda ne kadar altın varsa hepsini toplamaya yarıyor.
2x Multiplier: Oyunda saniye başı kazandığınız puanı 2’ye katlıyor. Bütün görevleri tamamlayıp birde üstüne score booster yaparsanız, 2x multiplier ile birlikte saniyede 70 puan kazanabilirsiniz.
Oyunda bunlara ek olarak birde anahtar mevcut, bu anahtar sayesinde ölseniz dahi kaldığınız yerden devam edebiliyorsunuz. Her öldüğünüzde eşit miktarda anahtar gitmiyor, ilk öldüğünüzde 1 anahtar karşılığında yolunuza devam ediyorsanız; ikincisinde 2 anahtar istiyor. 4, 8, 16 diye sürekli olarak ikiye katlanıyor. Eğer internet bağlantınız var ise, her gün reklam videosu izleyerek 2 anahtar kazanabilirsiniz; ya da oyun içerisinde bu anahtarı elde edebilirsiniz.
Oyunun giriş ekranında bulunan “me” bölümünden ise altın karşılığında karakter ve kaykay satın alabiliyorsunuz. Bazı kaykayların size kazandırdığı ekstra özellikler olsa da, karakterlerin ekstra olarak size kazandırdığı bir fayda yok. Sadece etrafınıza hava atmak için satın alabilirsiniz :). Oyundaki en pahalı karakter, “Prince K” isminde bir arap, ücreti ise 980.000 altın.
Kaykaylara gelecek olursak, oyuna başladığınızda size sıfır özellikte bir default bir kaykay veriliyor. Altınlarınızı biriktirir ve özelliği olan bir kaykay alırsanız, sizin oldukça işinize yarayacaktır. Oyunda en çok yararı olan ve almanızı tavsiye ettiğim kaykaylar ise:
bouncer : 280.000 altın karşılığında bu kaykayın sahibi olabiliyorsunuz. Bu kaykay size Super Sneakers ile geliyor ve oldukça yukarılara zıplamanızı sağlıyor.
hot rod : 280.000 altın karşılığında bu kaykayın sahibi olabiliyorsunuz. Özelliği ise, hızınızı ciddi biçimde artırıyor. Ne kadar hız, o kadar puan demek.
lowrider : 320.000 altın karşılığında bu kaykayın sahibi olabiliyorsunuz. Hem sizi biraz yavaşlatıyor hem de en önemlisi eğilmeniz gereken engellerde, eğilmek zorunda kalmıyorsunuz. Zira, karakteriniz kaykaya yatarak biniyor.
daredevil : 85.000 altın karşılığında bu kaykayın sahibi olabiliyorsunuz. Hot rod’da olduğu gibi, hızınızın artmasını sağlıyor.
Özelliği olmayan, ancak altın ile satın alınan diğer kaykaylara ise; anahtar karşılığında bazı özellikler ekleyebiliyorsunuz. Oyunda bana en çok uyan lowrider isimli kaykaydı ve ben yemeyip içmeyip biriktirdim ve bu kaykayı aldım. Bu kaykay ile 11 milyon puan yaptığımı söyleyerek, havamı da atiyim.
Oyunda her ay farklı bir şehirde yarışıyorsunuz. ‘Ben bu şehri istemiyorum, bir önceki şehir daha güzeldi onda oynayacağım’ deme gibi bir şansınız yok; eski şehre geri dönme şansınız malesef yok. Şu ana kadar İstanbul oyuna hiç gelmedi. Zaten Gebze – Haydarpaşa banliyo treninin bile hâlâ açılmadığı yeri neden eklesinler ki . Oyuna facebook ile giriş yaparsanız, facebookta bulunan arkadaşlarınızla puanlarınızı yarıştırabiliyorsunuz. Yine oyun içinde ‘Top Run’ bölümünde, oyunu oynayan herkes ile puan yarışı yapabilirsiniz.
Oyunun en güzel özelliklerinden biri ise, internet olmadan oynanabilmesi. Yalnız, internet olmadan oynadığınızda ‘daily mission’ yapamıyor ve kazandığınız puanı top run’a sokamıyorsunuz. Yine de, metro gibi internet çekmeyen yerlerde zaman geçirmek için birebir.
League of Legends (LoL) 2009 yılında riot games tarafından piyasaya sürülen bir moba oyundur. Oynanması ücretsizdir ve oyuncuların çevrimiçi olarak dünyanın her yerinden başka oyuncularla birlikte oynaması üzerine kuruludur.
1789 yılında geçen ve serinin 5. oyunu olan ''Assasins’s Creed : Unity'' Fransız devrimini konu alıyor. Serideki en büyük haritayı gördüğümüz bu oyunda sadece Paris şehri mevcut. Bir zamanlar zerafetiyle ön plana çıkan bu şehir devrimle beraber terör ve kaosun yeraldığı bir alana dönüşmüş durumda.
rockstar games tarafından yayımlanan gta serisinin 5. oyunu.
playstation 3 ve xbox 360 platformlarında - 17 eylül 2013
playstation 4 ve xbox one platformlarında - 18 kasım 2014
bilgisayar da ise 14 nisan 2015 tarihinde çıkmıştır.
100 milyondan fazla satış rakamına ulaşarak, rekor kırmıştır.
playstation 3 ve xbox 360 platformlarında - 17 eylül 2013
playstation 4 ve xbox one platformlarında - 18 kasım 2014
bilgisayar da ise 14 nisan 2015 tarihinde çıkmıştır.
100 milyondan fazla satış rakamına ulaşarak, rekor kırmıştır.
ağzı bozuk duke abi olarak dünyayı ele geçirmeye çalışan uzaylı domuzlarla savaştığımız, zamanının efsanelerinden bir fps oyunu.
Valve tarafından geliştirilen dünyanın en popüler oyun satış ve oyun içi iletişim ağı. 28 dilde destek veren Steam ayrıca pc ve mobil olmak üzere 6 işletim sisteminde de destek vermektedir.
Çocukken dergilerden çıkan cdlerdeki demosunu saatlerce ayıla bayıla oynadığım, 4 Eylül 2020 yılında birinci ve ikincisi remastered olarak gelecek olan oyun. Şimdiden heyecan yaratmaya yetti.
(bkz:grand theft auto v)
Muhteşem grafikler, ileri düzeyde oynanabilirlik ve olağanüstü senaryo ile PlayStation 4'e özel olarak çıkmıştır.
candy crush saga oyununu bilmeyen ya da duymayan yoktur diye tahmin ediyorum. Oyunu bir kere bile oynamamış insanların bile, oyun hakkında fikirleri mevcut ve bunu fırsat bilen King.com, Candy Crush Saga Sodalı olarak yeni bir oyunu bizlere sunmuştur.
Candy Crush Saga oyununu bilmeyen ya da duymayan yoktur diye tahmin ediyorum. Oyunu bir kere bile oynamamış insanların bile, oyun hakkında fikirleri mevcut ve bunu fırsat bilen King.com, Candy Crush Saga Sodalı olarak yeni bir oyunu bizlere sunmuştur.
Sodalı Candy Crush‘ın anlamı ise, soda şişelerini açtıkça şekerlemeler aşağıdan yukarı doğru dizilmekte ve oyunu ters hamlelerle oynamamızı sağlamaktadır.
Şekerleri birleştirirken oluşan bir üst şekerlemelerden de bahsedelim;
- 4 tane aynı renk şekeri birleştirdiğimizde, şeritli şeker elde ediyoruz ve sağ – sol ve yukarı – aşağı olarak bir sütun şeklinde diğer objeleri yok etmeye yarıyor.
- Aynı renk şekerleri T ve ya L şeklinde birleştirdiğimizde, 1 adet poşet şeker elde ediyoruz ve bunu patlattığımızda ise etrafımızdaki sütunlarıda yok etmeyi sağlıyor.
- 5 tane aynı renk şekeri birleştirdiğimizde, çikolata top meydana geliyor ve bu top ile isterseniz sadece kırmızı şekerleri patlatabilirsiniz; isterseniz şeritli bir şeker ile ya da poşet şeker ile birleştirebilirsiniz. (Benim en sevdiğim poşet şeker ile birleştirerek bütün aynı renkteki şekerlerin poşet şeker olup patlaması)
- Yeni bir özellik olarak renkli top şeklinde bir obje elde edebiliyorsunuz buda 5 şekerin yan yana gelip 1 şekerin tam ortada olmasıyla oluşuyor.
- Son özelliğimiz ise 4 tane şekeri kare şeklinde birleştirdiğimizde balık oluşuyor ve belirlediği bir kareyi yok ediyor.
Klasik Candy Crush hayranıysanız ve hala oynamaktan sıkılmadıysanız Sodalı Candy Crush'ı denemenizi tavsiye ederim.
Candy Crush Saga oyununu bilmeyen ya da duymayan yoktur diye tahmin ediyorum. Oyunu bir kere bile oynamamış insanların bile, oyun hakkında fikirleri mevcut ve bunu fırsat bilen King.com, Candy Crush Saga Sodalı olarak yeni bir oyunu bizlere sunmuştur.
Sodalı Candy Crush‘ın anlamı ise, soda şişelerini açtıkça şekerlemeler aşağıdan yukarı doğru dizilmekte ve oyunu ters hamlelerle oynamamızı sağlamaktadır.
Şekerleri birleştirirken oluşan bir üst şekerlemelerden de bahsedelim;
- 4 tane aynı renk şekeri birleştirdiğimizde, şeritli şeker elde ediyoruz ve sağ – sol ve yukarı – aşağı olarak bir sütun şeklinde diğer objeleri yok etmeye yarıyor.
- Aynı renk şekerleri T ve ya L şeklinde birleştirdiğimizde, 1 adet poşet şeker elde ediyoruz ve bunu patlattığımızda ise etrafımızdaki sütunlarıda yok etmeyi sağlıyor.
- 5 tane aynı renk şekeri birleştirdiğimizde, çikolata top meydana geliyor ve bu top ile isterseniz sadece kırmızı şekerleri patlatabilirsiniz; isterseniz şeritli bir şeker ile ya da poşet şeker ile birleştirebilirsiniz. (Benim en sevdiğim poşet şeker ile birleştirerek bütün aynı renkteki şekerlerin poşet şeker olup patlaması)
- Yeni bir özellik olarak renkli top şeklinde bir obje elde edebiliyorsunuz buda 5 şekerin yan yana gelip 1 şekerin tam ortada olmasıyla oluşuyor.
- Son özelliğimiz ise 4 tane şekeri kare şeklinde birleştirdiğimizde balık oluşuyor ve belirlediği bir kareyi yok ediyor.
Klasik Candy Crush hayranıysanız ve hala oynamaktan sıkılmadıysanız Sodalı Candy Crush'ı denemenizi tavsiye ederim.
ps serisinin son evladı.. yakında yerini ps5 e bırakacak olan efsane cihaz. seneler çabuk geçti ve eşsiz oyunlar oynattı bize. özellikle ds4 ile getirdiği özelliklerle devrim yaratmıştı. önünde saygıyla eğiliyorum
gameloft firmasının Ağustos, 2013'te çıkardığı araba yarışı. Yeni mekanlar ve arabaların bulunduğu oyunda özellikle müzik seçimleri oldukça başarılı.
Nvidia tarafından geliştirilen ve cloud (bulut) tabanlı oyun sistemi. Düşük performanslı PC ile birinci sınıf oyunlar oynanmasını sağlayan dahi çözümü
2012'de İstanbul'da Mehmet ecevit tarafından kurulmuş, 1010! isimli ters tetris tarzı mobil oyunuyla başarıya ulaşmış ve her Türk start up'ın makus kaderi olarak Zynga'ya 250 milyon dolara satılmış türk oyun geliştirici
wolfenstein 3d nin devam oyunu. blazkowicz reis nazi vurmaya devam ediyor.
fallout evreninde rasyasyon zehirlenmesini geçiren bir ilaç.
mgame corporation ve noah system tarafından geliştirilmiş 6 adet farklı sınıfı olan şu yıllarda pek olmasa da geçtiğimiz yıllarda en çok oynanan online oyunlardan birisidir. Eskilerde çok çeşitli online oyun olmamasından dolayı özellikle Türkiye'de çok yoğun ilgi gördü ve oyuncular oyunda kendi alfabelerini bile oluşturdular.
oyun 2016 yılında nttgame tarafından steam edition versiyonu çıkarılmıştır.
oyun 2016 yılında nttgame tarafından steam edition versiyonu çıkarılmıştır.